Bermiotarra

auntxek gauz danok barru, asi sesinue da ia nok irebazten dauen
asanbleie on da, baie berandu asi de konzejal bat falta ezan dalako eta danak barru on dizenien, alkatiek esan dau suspendidu eitxen dala
an on dxatzuz danak barru, alan da ze, ez deidxela atxakirik atara erreuniñue ezpada eiñ

DARDART

Zentzu askotan erabilitako forma hau, oso erabilia da Bermeon.

orrek asko daki, orrek dardart eitxen tzo biarrari
etorteko esan tzat lagunduten, baie berak dardart
erropa barridxe erosi tzut, da zuk dardart orreri, zer guzu ba?

Hemen hiru zentzutan agertzen da onomatopeiazko hitz hau.

DARDART EIÑ

Atzez egin.

dardart eitxen tzo arek biarrari
neuk pe eingo lekitzat dardart arek itxi balekidost
danok eitxen tzagu dardart indxabai, okelie dauen lekuen…

DEBALDEKO BIARRAK

Ordaindu gabeko lanak.

eitxen duzen biarrak debalduek tiez
etzeko biarrak pe debaldekuek tiez da
baitxe solokuek pe, arek pe deba]deko biarrak tiez

DEBALDEKO PAUSUEK

Alferrik emandako pausuak.

ene alabie! Ibilli txe ibilli gabiltzez, debaldeko pausuek eitxen gauz
debaldeko pausuek ezango diez, baie eztakigu lez non dauen etzie, ibilli ein biar

DEBALIE

Eztabaida.

zelako debalie okin dxu ba, berak baietz da nik ezetz, ez dala ezan Gar Gable, pelikuleko artistie
zu be debalan sartute on zara?
bueno, itxi ori debalie da dxun gaitxezen arire

DEFUNTU EDERRA

Hildako bati buruz berba egiten denean, hori esaten da.

zure gixona Tomas, defuntu ederrak errozoiek esaten ezan txuz
Maria, defunte ederrak diro asko itxi dau

DEGOLLUEK

Iskanbila. Errieta.

Zentzu guzti hauetan, baina, gainera, gogorrak direnean erabiltzen da.

gaur goizaldien degolluek ezan diez lameran, ertzaiñek, balizak etor diez, da danak dxoten asi diez
zelako degolluek on diez kofradidxen ba, armadoriek eta tostartekuek alkarreri edozer esaten
degolluek ezan diez areneko etzien, kotxe barridxe dala ta eztala
arek atara dosten degollue erropie etsatelako erosi…
ez atara niri degollorik nik eztakot kulperik eta

Bermeoko hizkeran hitzak sortzeko edo egokitzeko jokaera argi ikus daiteke etsenplu hauetan. Gaztelerazko degüello hitza erabilli da:

degüello → degollu diptongoa monoptongatuz.

DEJANIELAPAZIENTZIA

Asko estutzen ez den pertsona.

alabatzi dejamelapazienzia zara, mobidu adi!
arelako dejamelapazienziarik ez zu topako
ez ezatie dako dejamelapazienzia, da ernegatie dako
bestelako dejamelapazienzia dau or, eztau gure moja dxuen?

Gaztelaniatik hartutako hitz honek, déjame en la paciencia, esanahi literala dauka.

DEKLARA

Nabarmen utzi. Salatu. Lotsarazi.

amen ni, neure gauze guztidxek deklarata
alabatxi, deklarako nozu, iñok eztaki nik zer eiñ dxoten gaur goixien
zeuk deklara zu masuste guztidxe
iñok eztau deklara amen ezer, asike ixillik on

Gaztelerazko declarar aditza gauzak agirian jartzeko erabiltzen da.

declarar → deklara.

DEKORA

Konturatu. Akordatu

enai dekoraten zelan esan tzuten ori gauzie
ez zara dekorako, baie bai berak esan dauenagaz
berak esan dau ez dala delcoraten aregaz personigaz
dekora zaitxez alabatxu, inportantie da ta

Gaztelaniako decorar, hau da aprender de memoria hitza eta esanahitik zuzenean hartuta dago.

Ez du Azkuek bere hiztegian Bermeorako jartzen duen zentzuaz jarri. Honek, flojo, tardo zentzua jartzen dio.

DEMANDUEN

Denboran.

Francon demanduen ezta egon euskera berba eitxirik
Aznarren demanduen be bardin pasaten da
aren demanduen ill dxauie iñuzente asko

DEMASA / DEMASEKUE

Ahozabal. Demasekoa.

zure lagune demasa da, destaiñek botaten eztau bera baiño obiaurik
ez ezan demasekue, ostantzien zeure amaiñe dxungo zara

Erdarazko de más hitzak gehiegikeria adierazten du.

de mas → demasa.

DENPORALTZA

Ekaitz gogorra. Leunagoa denean denporalie esaten da. Baina kasu honetan -tza ugaritasunezko atzizkia jarri da.

denporaltzie dauelez ez tiez dxungo itxosora
atzo denporaltzie on da baie gaur bare-bare dau
denporaltziegaz on diez iru egunien
denporaltza andidxe ekar dau te, etzien geratu bi zan dauie

Azken esaldi honetan gainera, handi adjetiboaz indartu da denporaltza.

DERROT

Zuzen.

elixie dau ametik derrot dxun da
derrot dxun barik, alborantz eiñ da bertan topako zu
eztakozu galtzeirik derrot dxun ezkero
iñon lotu barik dxun garizen, derrot bertararte

Hitz hau gaztelerazko derrota = rumbo de las embarcaciones hitzetik hartua da. Azken bokala galdu ondoren derrot geratu da eta zentzua aldatu egin da pixka bat, con rumbo izan beharrean derecho, sin parar egin da.

DESABANDONA

Abandonatu.

Arraro samarra den arren, hitz honek esanahi hori dauka Bermeon. Oso erabilia da gainera.

imiek desabandonata dxun dxatzu a juergan
etzie desabandonaten badau deretxo guztidxek galtzien txuz
eskapa eiñ dxau Madrillera, gixona ta alabie desabandonata

Ikusten denez, abandonar gaztelerazko aditza eta euskaraz ere erabiltzen den des- aurrizki negatiboa erabiliz, aurkako hitz bat sortu da. Hala ere, zentzua bera da.

DESAPARTA

Banandu.

ori parejie atxiñetik dau desapartata
entzun dot arek be desaparta eingo dizela
desaparta ezkero gauzek txarrau paraten diez

Desabandona hitzaren jokabide berdina hartu du.

DESASIDU

Desegin.

aixiek arbola guztidxek desasidu eiñ txus
indxaba danak eiñ dxiez desasidu, orrenbeste su ezta okin biar

Kasu honetan du partizipioa erabili da gaztelerazko hitza euskaratzeko.
dezhacer + du → desazedu → desasidu.

Adberbio moduan.

au telie desasite dau
txikota desasite topa du dxun garizenien

dezhacer + ta → desazeta → desasite. Askotan atzizki biak hartzen ditu: dezhacer + du + ta → desazeduta → desasidute.

DESBRAZETE / DELBRAZETE

Besotik helduta.

an dutzuz arek delbrazete, ezer eztalakuen pasa
mojak esaten ezan doskue ez dxuteko desbrazete
delbrazete agarrata dxun bizan dot ez dxeusteko

Gaur egun askoz gutxiago erabiltzen da, del brazo erabiltzen baita.

DESETXUE

Enbata. Denboralerik gogorrena.

desetxue due itxosuen, eztakigu zer pasako dan
desetxuegaz, guarda-guardaka duez enbarkaziñuek
sekule ezetu ez dan desetxuek atrapa gaitxuz

DESGUARNIE

Denborale gogor baten baporeko horniketa guztiak apurtu edo galtzea.

dxo ta tapa, itxosuek dana erun dosku, da desguarnieta aillega gara etzera

Baina hitz hau herrira pasatu da eta egoera askotan erabili ere. Esaterako, indarrak galduta, gauzak apurtuta edo soinekoak urratuta gertatzen direnean.

txo, nik eztaitx non ibilli garizen, baie desguarnieta aillega garizena badakitx
jinasidxora obeto egoteko dxuen, da andik desguarnieta etzera

DESIGUALEKO BERBAK

Berba desegokiak.

desigualeko berbie esan zu auntxek pe, ori da esatekue!
desigualeko berbak sarri esaten zuz zuk
beti dau a desigualeko berbak esaten, orreitxik ez tzagu eitxen kasurik

DESIGUALEKUE

Desegokia. Pertsona edo gauza.

desigualeko berbie esastazu alabatxu
desigualeko gauzek eitxen zauz

Figuratiboan, korrontearen aurka dabilena.

desigualeko gixona dot berori

DESKANTZO

Deskantsatuta egon.

ai ze deskantzo zapatak kendute!
sofan tunbeta deskantzo baten oten nai
deskantzuen on garizen, dxesarritxe Lamerako bankuen

DESKANTZOZKUEK

Oso erosoak.

onek zapatak deskantzozkuek tiez
erosi duzen sillek desk.tzozkuen antza dakoie
ori mantie gozue da, deskantzozkue ezango da oien

DESKEDE

Distraitu. Deskuidatu

Ez da arduragabekeria, adia galtzea baizik.

oneri dxatekuri gatz larreidxe botaten deskide nai
deskideta beste bide batetik dxun gariez
ez deskide, ze gauzek ondo ezpadiez ikasten gero aztu eitxen diez

Gaztelerazko descuidar aditzetik hartuta dago baina zentzua ez berdina.

descuidar → deskide. Hau deskidatu izan beharko litzateke, baina ez du eman.

DESKIDUE

Oharkabetasuna. Despistea.

parkatu, deskiduen dxo zaitxut
oin be zeuzer apurtu zu, ezta? Bai baie deskiduen ezan da
ez totso ein gureta, deskiduen baiño

Badaezpada Beste kasu hau zalantzan jartzea da.

deskiduen, neu ez nauela etorten bada, esan bidxar etorteko
deskiduen ez balekitzo akaba, beste erropa bat prepara bi dau

descuido → deskido. Hemen ui → i monoptongatu da.

DESKONORTA

Kolorea galdu.

onek erropak deskonortata dauz, zelan garbitxu zuz ba
ulie be deskonorta dxatzu, pelukie erosi bizu
mantelak deskonorta, izarak deskonorta, zer da in bi dotena?

DESTROZUE

Balentria.

destrozue eiñ dxau, iñok paiño arraiñ geidxau atrapa
arraiñe atrapa dau arek destrozue

Kantitate handia. Asko.

piñuen erogoiek destrozue on diez Lameran
Aritxatxun, medusek, destrozue on diez

DINGILIZIKE

Zintzilik.

dingilizke dakozu erropie, idxen ein bi kozu apur bet
atetik dingilizke itxi dot jersie
dingilizke itxitxen bazu forma txarra artungo tzu

DIROTZUE BAIÑO OKINTZUE OBETO

Batzuk dirua daukaten itxura ematen dute diru asko izan gabe, beste batzuk, ordea, isilean, diru asko edukitzen dute.

diñoie arek diro asko dakoiela, baie obeto okintzue dirotzue baiño
beti esaten da: dirotzue baiño okintzue obeto. Da egidxe da

DIROZ ITXOTA

Dirua diruaren gainean.

diroz itxota dauzela esan, baie zorrez itxota be bai
neu be diroz itxota nau, ikusten zu? Baie diro danak fa]tzuek

DIRUE LASKA

Dirua gastatu.

etze on bat erosteko dirue laska bi de
benga txo! Laskaik dirue, zeure egune be bada ta
dirue laska barik eztau ezer

DIRUEK GATX / KALTE EIÑDXE

Harrokeria gainezka, diruaren diruaz.

orrek diruek kalte eindxe dakozuz, egunien egunien kontuixu duez Bilbora
dirue dakona gatx eiñdxe bizi da
diruek kalte eiñdxe bizi dana eztau bizirik pe

DIRUEK TIÑONIEN

Diruak berak esan zer egin behar den.

gauzek erosten diez diruek dinonien
diruek dinonien ein guz berbak, erosi biarbada edo ez

DIRUEN KUKURRUKUE

Diruzale amorratua.

zelako diruen kukurrukue da ba, eztako beste pentsamenturik
diruen kukurrukue ezatie gauze itzala dala pentsaten dot

DIRUEN MAMARRUE

Diruzale oso amorratua.

arek elekidau pagako txikito bat, ezta pentza be, diruen mamarrue danagaz
beran andrie be diruen mamarro utze da
bestelako diruen mamarro bi dauz or

DIZENAK ETA EZTIZENAK

Egiak eta gezurrak.

asarratu dizenien dizenak eta eztizenak esaten ibill dxiez erri guztidxen
dizenak eta eztizenak esan da famie krielien

DOIDXE

Inspirazioa. Argitasuna.

zer pentsa ezien on nai, da alako baten doidxe etor dxast
eztot kuzan dxuen, baie neuri, doidxe etorritxe, neu dxuen bertar, ta bertan topa
Jangoikuen doidxe okin zu dxakitxeko zer ein bi zun ela?

DOLLIDU

Ez damutzea.

eiñ txuzenak eiñdxe be ez da dollidu
noiz dollidu de a ezeitxik ba?
dollidu ein bi garizela? Zer eiñ dxule ta?

Gaztelaniako doler hitza erabiltzen dugu damu dugula esateko.

DOMA

Ofenditu. Menperatu.

domateko berbak esaten txuz orrek
andidxek esaten ba tsazuz be ezta domaten
on bia, neuk domako zaitxut
domata itxi nau beran berbakaz

Gaztelerazko domar aditzaren zentzua daukate azken bi esaldiok. Formaz berdinak badira ere, esanahia ezberdina daukate.

DUNGULUE

Artirinarekin egiten den orea, gero esnea botata. Konparazioan erabiltzen da. Oso normala da Bermeoko hizkeran.

dxan dungulue lodi lodi eitxeko
au lapikue dungulue lez dau (lapikokoa)
erain dunguluri ondiño loditxu barik tau te

Zentzu figuratiboan: jirak eta birak eman gai bati.

zemat eta dunguluri geidxau eraiñ naste geidxau

Azkuek, Bermeoko hitza bezala azaltzen du, baita Mundaka eta Txorierrikoa ere.

DUNGULUE ATARA

Jipoitu.

pazentzidxetik atara dau, da gero bestiek dungulue atara tzo

Gauza bat asko erabili.

onei zapatai dungulue atara tzatie

DUNGULUE LEZ

Masa bat eginda.

au lapikue dungulue lez dau
dungulotuten itxi bi de gozo oteko
bai, berori dungulue dxan

DURDOIEN MOSUEK

Ezpain lodiak dituen arraina. Konparazioan erabilia.

Kasu askotan bezala, arrain baten izena erabili da adjetibo bat sortzeko.

a mutille, eztakixu durdoien mosuek dakozena, ba bera da ill dxauena
durdoitxue dozu bera imie
bestelakue zauz or gerrie emoten durdoi ori
gusta be eitxie bera durdoien mosodune

DURKUBETUTE

Umeak logura direla adierazteko erabiltzen da.

au imie durkubetute dau, imiñi sehaskien
pelikulie ikusten imie durkubetute! Ohire eruen lo geratu orduko

DXABIE

Zerbait ospatzeko egiten den bazkaria edo afaria.

baporan berinkaziñuen dxabie okiñ dxun kasinuen
etze barridxeri teilletue imitxen dxatzonien be okiñ dxu dxabie

jana hitzarekin batera erabiltzen da, baina hau gutxiago.

DXABONADURIE

Arropa garbiketa.

dxabonadurie eiñdxe itxi bi dot kalera urten orduko
nik dxabonadure asko dakot eta eziñ dxot urten ba
dxabonadurek interiñieri emoten tsatez
eskeitxe dakozun dxabonadurie, ariñ ein zu
dxabonadurek ez palekidotez okiñ Bilbora dxungo leidnai

Hitz hau, fonetikazko aldakuntzen bidez ezberdintzen da gaztelerazkotik. Normalki erabiltzen den hitz bat da, eta aspalditik gainera.

DXABOTURE

Xaboi-ura.

dxaboiuregaz garbitxu bi diez histelak
dxaboiure dator, da ori dxaboiure itxosora due
onek esniek dxaboiuren antza dako

Hitz hau ere, bestea bezala aspalditik sartu da Bermeon, duela laurogei urteko Ortuzarren Oroigarriak liburuan agertzen da.

DXAKADA BATEN

Berehala egin.

dxakada baten ein txuz biar guztidxek
nik ezin dxotez dxakada baten ein, denpora geidxau bi dot
imemoko batek pe dxakada baten eingo lekitxuz de, zer diñozu zuk

DXAKENARRO

Arrantzaleen itsasoko jantzia. Gaur egun euritarako aproposak daude, baina aurrerago olanaz eta gero linaza olioa emanda erabiltzen zirenak dira. Baina orain ere izen hori ematen zaio.

Entzadu eta frakonozkuek hitzen antzerakoa beste hau, entzaduek jaka eta frakaren konjuntoa da. frakonozkuek frakak dira eta dxakenarroa jaka da. Hirurek hartzen dute izen ezberdina.

inundaziñuek ezan dizenien gixon guztidxek dxakenarruekaz dxantzitxe ibil dizen
dxakenarruek asko dxaboten zaitxuz euritxen
gaurko gaztiek pe dxakenarruek dxazten dauie euridxe danien
baie oraingo dxakenarruek politxauek tiez

jaka + larru / namil → dxalcenarru → dxakenarro.

Aurretik esandakoa kontutan izanik, hemen ere u bokalea deklinatu gabe doan hitzean o bihurtzen da.

Kasu honetan, ez da larruzko jaka, linaza olioa emandako olanazko jaka baizik. Gero, horrek larruaren funtzioa beteko du.

DXAKIDXE

Jaki.

dxakidxek danak ezan diez onak, baie kafie ure
dxaki onik eztau oraiñ, dana da artifiziala
dxakidxek geure amak imitoen ezan txuzenak

DXAN DA LO

Jatekoa oso ondo dagoenean esaten da.

zelako dxatekue dxan du ba, dxan da lo txo, dxan da lo
armozue be dxan da lo eitxekue emon doskuien, dana, dana dalakue
zelan dau marmintxe ba? Marmintze dau, dxan da lo

DXAN-DXAN BARIK

Erdi janda ibili.

zeureitxik dxan dxan barik nabill
ba ez ibilli dxan dxan barik, ze ostantzien firue lez parako zara
beruegaz da kantzaziñuegaz eztu okiñ dxateko ganarik eta dxan dxan barik ibil gariez

DXANA

Dxabie hitzaren parekoa da, hau da, zerbait ospatzeko egiten den bazkaria edo afaria, baina hau gaur egun erabiliagoa da.

gaur dxana daku Mikelen egune da ta
zuek dxana okitxeko eztozue biar ezer zelebrateko

DXANGANGAR

Jateko gogorik ez.

aspaldidxon dxangangar nau, eztakot dxateko ganarik
geure imie be dxangangar dabil
dxangangar dauela, baie berak langostino guztidxek dxan
ori ezta dxangangar egotie, askatan dxatie baitio

Forma hau, hiztegietan datorren jangar hitzaren aldaera izan daiteke.

DXANOIXU-DXANOIXU

Janaria bikain prestatuta.

zetako zauz dxangangar ba, dxanoixu-dxanoixu dau dxatekue ta
emon doskun paillie dxanoixu-dxanoixu on da, baie geuk ez ganarik
dxanoixu-dxanoixu dauen lapikue eztozule gure diñozu, mizketute zauz de

DXANTXAKURRE

Beste batzuen lepotik bizi dena. Engainatzen duena.

dxantxakurre be ezta makala a dxan tsoz andriri diruek eta
dxantxakur guztidxek bixi diez ondo
ezetuten dotez nik ainbet dxantxakur

DXANTZI BAKO TXORIDXE

Konparazioan osagaiak falta edo gauza eskasekin jantzita.

nora zuez dxantzi bako txoridxe lez ba, dxantzixu jersie, utz zauzde
oneri erropiri kuellue ezpazazu imitxen dxantzi bako txoridxe dala atara kontu
ulie ebai zunik eta ona dxantzi bako txoridxe lez zauz

DXARRA KATILLUEK

Pitxer eta katiluak. Jarra hitza erabili da.

dxarra-katilluek garbitxuteko eztau obiaurik deterjente bat baño
amentala imiñi dxarra-katilluek garbitxuteko

DXIBO-DXIBO

Zabua. Columpio.

ama, eruen dxibo-dxibutara
ezpazu dxaten meridxandie eztau dxibo-dxiborik

DXIGIDILLEK

Errieta, baina txikia.

emontsuten orduen ez bazatoz etxera… dxigidillek ezango diez!

DXIGOTAK

Iskanbilak. Haserrekuntzak.

ezpaztazu emoten dirue, dxigotak ezango diez amen etzien
bardin dxe dxigotak badauz be eztotsut emongo dirorik eta

DXIGOTILLEK

Iskanbilak. Haserrekuntzak. Baina txikitasunaren atzizkia hartuta.

egun santo guztidxetan dauz amen etzien dxigotillek
areitxik edo orreitxik ez da falta dxigotillerik
da non eztiez oten dxigotillek ba, aberatsan etzien be bai
baitxe kasinuen bertan be, ezu ikusi atzo zelako dxigotillek arma dau

DXIK ETA DXAK

Azkar.

arin ein zue bueltie Bilbotik, dxik eta dxak
bai, zetako zu an on da ba, dxik eta dxak ein gauzek eta etzera
azpildxurek aulan eitxen diez, artun orrotza da dxik eta dxak

DXIPETOI / IE

Jaka luzea. Zentzu peioratiboan erabiltzen da.

nora due dxipetoiegaz, dauen beruen
dxipetoi eder bat erosi tsat aitxeri negureko
beran dxipetoie garbiten on nai ontxerarte
dxipetoieri botoiek kanbidxe bi tsatez

Hitz honekin batera jipoi ere erabiltzen da; eta gaztelerazko chaquetón hitzaren azken silaba ton eta jipoi hitzaz konposatuta dagoela dirudi.

jipoi + ton → jipoiton → dxipeton → dxipetoi.

DXIRTADA

Distira.

begidxek pe erun dostez zure eraztunen dxirtadiek
dxirtadak, aren belarrikuek botaten dauienak diez
Matxitxakoko farolak botaten dauen dxirtadie baiño andidxaue da orren erropiek daruna

DXO ONDARRU DXO MOTRIKU

Bueltak emanda ere, beti bueltatu leku berdinera.

denda guztidxetatik pasa, baie dxo ondarru, dxo motriku, lelau sartun garan dendara barriro
dxo ondarru, dxo motriku, beti bertara kalera

DXO POPAN DA KALERA

Kanporatzea. Kalera bota.

ainbeste urtien bertan biarrien, da gero, dxo popan da kalera
dxo popan da kalera bota dau ama, diro guztidxek dxan da gero

DXO TA BUELTA

Astindu. Kolpea eman.

ezpaztazu emoten eskatu tzutena, dxo ta buelta eingo zaitxut
dxota ta buelta eingo dauela esan tzonien, ondiño aldarri handidxauek eiñ txuzen
ze esan dau, dxo ta buelta eingo nauela? Etortie dako ia

DXO TA PASA

Azkar edo erdipurdika egin gauzak.

etzeko biarrak dxo ta pasa ein dostazuz, autse be kendu barik itxistazu
erropiri be alborapuntadak dxo ta pasa eitxen tzoz
ez ibilli ondo eitxen, dxo ta pasa eiñ

DXO TA SU

Erabat haserre.

entera danien loteridxek ekar dauela da berari etzola emon, dxo ta su asi de
baie zeri asten zara dxo ta su, gauzek dxakin barik?
motibuek dakotezelakon dxo ta su asteko, loteridxe ekarri da niri ez tostazulako emon

DXO TA TAPA

Itsasoko termino bat da. Eguraldi txarra dagoanean, olatuek ontziaren gainetik pasatzen dira, eta orduan dxo eta tapa dabiltzala esaten da. Gero herrira pasatu da, eta arraina, dirua edo beste edozer ugari dagoenean aplikatzen da.

auntse dabiltzuz arek dxo ta tapa, ainbeste diro irebazten
andabill a, Benidorren. dxo ta tapa, berak gure dauen beste enbragaz

DXOKAZO

Zerbaiten kontra jo.

negarrak isildxuten ezpazuz beiegaz be dxokazo eingo zu
ekar dauen andanigaz, ormigaz be dxokazo ein dxau
zelako dxokazue ein dxau ba, Mundekatik pe entzun zaratie

Hitz hau jo erazi izango da seguruena, -era- zatikia galdu eta -ka- tartizkia hartu ondoren: jo + ka + zo.

Baina beste hipotesi hau ere kontutan izan beharko litzateke: beste kasu batzuetan bezala gazteleratik hartutako tortazo hitzaren -zo atzizkia izan liteke.

DXOSI

Arraina josi, harrapatu. Konparazioan beste edozer harrapatu. Arrantzale giroan erabiltzen den hitz hau nahiko zabala da beste testuinguru batzuetan ere.

arraiñe dxosi bai, baie txikidxe
onek amuek eztauie balidxo ezetako be, dxosten dauen arraiñek pe eskapa eitxen tso
an darue dxositxe arraiñe, laster itxiko dau bertanbera

DXOSUE / K

Denbora laburreko haize eta euri gogorra.

itxosora urten dun egunien dxosuek ezan diez
zelako dxosue ekar dau ba

Haize gogorrak itsasoa harrotzen duenean.

ikaragarriko dxosue altza dau aixiek
eta derrepentien alako dxosurik ekarten; para arte bertan on biar

DXOTA

Erdi edo osorik erotuta.

ori morroie dxota dau etso eitxen iñori be kasurik
zer diñozu! Dxota on barik gero zu gero!
dxota dauela diñoie. Neguen uger eitxen dau orrek Aritxatxun
enebada! Dxota ete nau ba, orrek gauzek eitxeko?

D.A.R.k bakarrik jaso du honen aldaera bat izan daitekeen joa forma. Hau, jo aditzaren sailean, XL. definizioan, Harriet-en zita bat azalduz, tocado de la cabeza definizioaz agertzen da.

DXUENA

Gastuak. Diruaren irteera.

an etzien dauen dxuena andidxe da, danak takoz estudidxeten da
diruen dxuena andidxaue da dirue irebaztie
dxuenari ez beitu, laster datosku diro freskue ta
dxuena badxakotena ba, eztaitx nondik atako ten dirue etziepagateko
zelako irebazidxe alako dxuena dako

DXUN KAKA SALTZIEN

Zoaz pikutara!

dxun zaitxez kaka saltzien eztakot zeure kontorik eta
eulimandue lez ibill dxe da kaka saltzien bota dot
eztau biar askorik arek jentie kaka saltzien botateko

DXUN POR DXUEN

Joan, baina gogo gabe.

ez dxast gustaten ziñera dxutie, dxun por dxuen eitxen dot
ezu esan ba, ezula gure ronpiolasetik ibilli? Da ez dxast gustaten, dxun por dxuen eitxen nai

DXUSTURIDXE

Tximista. Tximistargia.

dxusturidxek ikarie emoten dostie
neuri be bai, beiñola basuen on gariez da zelako dxusturidxek eta truboiek on diez ba, ni, dardakadan
ba ni enai ikaratuten dxusturidxekaz